Okiem psychologa: Człowiek z autyzmem u lekarza – komfort sensoryczny to podstawa

Dlaczego dostosowanie środowiska medycznego do potrzeb osób w spektrum autyzmu ma kluczowe znaczenie?

Charles Stanford – Six Irish Fantasies

Gabinet pełen rad,

„Może pani spróbuje spokoju” –

recepta z kosmosu.

Wyzwania osób w spektrum podczas wizyt lekarskich

Osoby z autyzmem doświadczają wielu wyzwań podczas wizyt u lekarza, badań, czy też pobytów w szpitalu. Są to trudności z odnalezieniem się w nowym środowisku, czy procedurach, a także problemy związane z czasem oczekiwania i komunikacją z personelem medycznym. Jednak chyba najistotniejszą sprawą jest przeciążenie sensoryczne. Przychodnie i szpitale bywają zatłoczone, głośne i zbyt jasno oświetlone. Modyfikacje, tworzenie bezpiecznych stref może pomagać odnaleźć się w takim miejscu osobie neuroatypowej w każdym wieku.

Dentysta w wersji sensory-friendly – historia badania

Dwa lata temu badano jak adaptacja warunków sensorycznych w trakcie wizyty dzieci z autyzmem u dentysty wpływała na dystres fizjologiczny i zachowanie. Wyłączono wszystkie górne lampy fluorescencyjne i lampę dentystyczną. Reflektor kierował światło na usta dziecka omijając oczy. W oknach zastosowano zasłony zaciemniające. Na suficie, w polu widzenia dziecka, były wyświetlane wolno poruszające się bąbelki lub sceny z rybami. Odtwarzano uspokajającą muzykę. Zastosowano opaskę w kształcie motyla, która dopasowała się do fotela dentystycznego, a skrzydła owijały się wokół dziecka od ramion do kostek. Używano również pediatrycznej kamizelki radiologicznej, aby zapewnić dziecku głęboki docisk. I co się wydarzyło? Badane dzieci przejawiały znacznie mniejszy stres podczas wizyty u dentysty, gdy środowisko było dostosowane sensorycznie, w porównaniu do tych, którym nie zapewniono takich warunków. Poza obserwacją zachowania mierzono także aktywność elektrodermalną, czyli zmiany w przewodnictwie elektrycznym skóry, które zachodzą w odpowiedzi na pobudzenie fizjologiczne lub emocjonalne (stres fizjologiczny). I obiektywne wskaźniki także ujawniły zalety takiego dostosowania środowiska. Kto by nie chciał takich warunków u dentysty?

Dlaczego adaptacja sensoryczna powinna być standardem?

Dlatego wdrażanie adaptacji warunków sensorycznych podczas różnego rodzaju badań medycznych oraz szkolenie personelu w obszarze problemów związanych z przetwarzaniem bodźców u osób z autyzmem jest bardzo ważne. Poza tym istotne są umiejętności przekazywania informacji o procedurach i sposobach leczenia, także związane z wizualizacją, czy formą pisemną. Cenna byłaby otwartość rejestracji na dodatkowe terminy wizyt, szczególnie dla dzieci z autyzmem, które mają silne sztywności i problemy sensoryczne oraz behawioralne. Podstawowe jest również szanowanie indywidualnych potrzeb związanych z kontaktem fizycznym i dotykiem w trakcie badań. Nie mówiąc już o tym, co może mniej realne, że istotne może być minimalizowanie czasu oczekiwania (wiąże się z obniżeniem poziomu niepokoju). Takie rozwiązania poprawiają komfort, zmniejszają stres i pomagają w lepszej współpracy pacjenta podczas wizyt i badań.